Վահրամ Սահակյան. Դուրս է գալիս, որ մենք անգլիացիների ու ամերիկացիների շունն ենք

Լրիվ խայտառակություն է, երբ զոռով բռնում ու միջազգային, ընդունված բառերը թարգմանում են հայերեն, իրենց ասելով, դարձնում են ՀԱՅԵՑԻ։ Դեմ չեմ, հնարավոր է, որ ինչ-որ ժամանակ մի երկու բառ ստացվել է, ասենք՝ հեռախոս, օդանավ… լավ, ասենք նաեւ՝ կայք։ «Համացանց»-ին էլ ենք համաձայն (ով հնարել է, թող նա էլ գործածի)։ Կարճ բառեր են, հնչում են ի վերջո… Բայց պրեզերվատիվին ասել ԱՊԱՀՈՎԻՉ ԽԵԺԱՊԱՊԱՆԱԿ… ներողություն, դա արդեն լրիվ խեժապահպանակություն է։ Ու նրանք չեն ալարում, նստում են, թարգմանում են ու էնպիսի բառարաններ են ստեղծում, որ կարդացողը կաթվածահար է լինում տեղում։ 

Աթոռից, պատից կամ առաստաղից բռնվեք ու կարդացեք, որովհետեւ սա բառարան չի, սա термоядерный удар ա…

«ակումուլյատոր - ուժկուտակիչ, անեկդոտ - խնդուկ, բադմինտոն - փետրագնդակ, բիգուդի - վարսափաթթուկ, բոյկոտ - նենգադուլ, բուլդոգ - ցլաշուն, դալտոնիզմ - գունակուրություն, դեբյուտ - առաջնելույթ, դելիկատես - նրբախորտիկ, դիզայն - գեղատեսք, դիսոնանս - անհամահունչություն, դեպրեսիա - ընկճախտ, էյֆորիա - բերկրաթմբիր (վայ քո, արա), էքսպրեսիոնիզմ - արտահայտչապաշտություն, իմպրովիզացիա - հանկարծաստեղծում, լեքսիկոն - բառամթերք, կասկադ - սանդղաջրվեժ, միրաժ - օդատեսիլք, նարգիլե - ջրամորճ, պարոդիա - ծաղրանմանակում, սենսացիա - ցնցադեպ… ԵՎ ԱՅԼՆ»

Պատկերացնում ե՞ք, մարդիկ խոսեն էս բառերով… Օրինակ՝ «Եթե պիտի ԲԵՐԿՐԱԹԲԻՐ-ի մեջ ընկած տափակ ԽՆԴՈՒԿ-ներ պատմեք՝ ուրեմն ես ՆԵՆԳԱԴՈՒԼ կանեմ, այսուհետ ոչ միայն ՓԵՏՐԱԳՆԴԱԿ չեմ խաղա ու ՋՐԱՄՈՐՃ չեմ ծխի, այեւ ՑԼԱՇԱՆ-ս բաց կթողնեմ ձեր վրա… Այ, էդ ժամանակ ՑՑՆՑԱԴԵՊ կլինի ու սաղդ կընկնեք ԸՆԿՃԱԽՏ-ի մեջ, որովհետեւ դուք իմ ԲԱՌԱՄԹԵՐՔ-ին ծանոթ եք»։ 

Ուշադրություն դարձրեք, որ բուլդոգը (ՑԼԱՇՈՒՆՆ, էլի) անգլերենից են թարգմանել՝ bulldog, այսինքն՝ bull - ցուլ, dog - շուն… Դուրս է գալիս, որ մենք անգլիացիների ու ամերիկացիների շունն ենք, որովհետեւ, ասենք ֆրանսիացին հանգիստ գրում է bouledogue, չի թարգմանում որպես bœuf-chien։

Ամեն բան հայացնելու միտումը (ավելի ճիշտ՝ ԲԹԱմիտումը) լեզուն դարձնում է այլանդակ, անճոռնի ու անգործածելի, երիտասարդությանն էլ դարձնում է ազգայնամոլ, դատարկապորտ ու ԼԱՓԱՌՈՇ։ Առողջ մարդը չի ասի, չէ՞ «Արա ախպեր, ամերիկացիներն էշ են ,որովհետեւ իրանք ազգություն չունեն» կամ «Ո՞վ են, ախպեր, էդ դոդ գլուխ ամերիկացիները, ֆուցըն գերմանացիները, իրանք կարա՞ն հայի հետ ոտ գցեն, ոչ պատմություն ունեն, ոչ ազգություն, երբ մենք քրիստոնեություն էինք ընդունել՝ իրանք հլը ծառներից չէին իջել»… Ասա այ ոչխարի արտաթորանք, այ օրանգուտանգի ենթաստամոքսային գեղձ, այ быдло, ախր ոչ մեկին չի հետաքրքրում քո պատմությունը, մշակույթն ու քրիստոնյա լինելը, եթե ԷՍՕՐ քո վրայից անգամ ԿՌԱՀԵԼ չի լինի դրա մասին։ Ու աշխարհում առաջին քրիստոնյա լինելը շատ լավ հասկացվում է սրանց լսած թուրքական մուղամներից, կլկլոցից ու ոռնոցից։ Մենակ իրենց ԳԵՂԱՏԵՍՔ-ն է (դիզայնը) իրենց սազական (գեղատեսք - գեղական տեսք)։

Սովորական, առողջ, բանական մարդը գիտի այս ճշմարտությունները.

«Անընդհատ իր անցյալը փորրփող, 

ժողվուրդը դատապարտված է փտման, նեխման ու մահվան, որովհետեւ չի կարելի անցյալի կղկղանքը պեղել, գտնել ու քսել ապագայի վրա»։ 

«Փառավոր անցյալից եւ վառ ապագայից խոսող մոծակը պիտանի չէ ներկայի համար»։

«Ազգությամբ հպարտացողը՝ իր ժառանգական հիվանդության համար էլ կհպարտանա»։

Բա։ Ամեն ինչ պիտի լինի հայեցի։ Այ էսպես հայեցի ապրում ենք, հայեցի էփում, հայեցի թափում, հայեցի ուտում, հայեցի հետ տալիս իրար վրա, բայց ամենալավը՝ հայեցի ձեռնաշարժությունն է ստացվում։

ՀԳ Վայ քո, արա, մոռացա հանրությանը զգուշացնեմ, որ «ՑԼԱՇԱՆԸ բաց թողնելուց հետո հացադուլ կանեմ ու էլ երբեք ՆՐԲԱԽՈՐՏԻԿՆԵՐ չեմ ուտի, к чёртовой матери»։

Նախորդ իշխանությունների սխալները

Ավելի շուտ կասեի՝ նախորդ իշխանության հանցագործությունները…

Մի քանիսը թվարկեմ.

ՀՅԴ փակումը և որ ամենակարևորը՝ ՀՅԴ թերթերի թալանը, ամբողջ գրականության ոչնչացումը:

Մութ ու խավար տարիները, երբ ԱՊԱՑՈՒՑՎԱԾ է, որ էներգետիկ ճգնաժամ չկար: Ծառ կտրող և իր սեփական հայրենիքը թալանող սերնդի դաստիարակումը: 

Արտագաղթը, որ հենց այդ պատճառով էր, մարդկանց ուղղակի դրդեցին, որ հեռանան: 

Տնտեսության քայքայումը, արդյունաբերական հիմնարկների համատարած ու անխնա թալանն ու վաճառքը: 

Անառողջ ու հիվանդ սերունդը, որ մթի ու ցրտի պատճառով ծնվում էին անոմալիաներով երեխաներ: 

Եռամսյա հավաքները, երբ հենց ավտոբուսից փախցնում, տանում էին ճակատ, առանց մարզելու և միանգամից թշնամու գնդակի տակ: 

Քաղաքական սպանություններն ու ընտրակեղծիքները: 

1996 -թվականի խայտառակ ընտրությունները, որից հետո երկրի ողնաշարը կոտրվեց: 

Լևոն Տեր-Պետրոսյանի անսկզբունքայնությունը, երբ դաշտային գեներալիտետին բերեց Երևան (քաղաքականություն): 

"ԱրմենՏելի" վաճառքը և Հայաստանի տեղեկատվական շրջափակումը, որի պատճառով այսօր գավառական հասարակություն է ձևավորված: 

Ես ժողովրդի սխալների մասին էլ կասեմ: Այս ժողովրդին իր այսօրվա վիճակը քիչ է, որովհետև այս ժողովուրդը հիշողություն չունի: Այն նույն մարդիկ, ովքեր բյուջեն էին թալանում, սոված ժողովրդին եկող օգնությունն էին թալանում, վաուչերներն էին բանվորներից թալանում, հսկա արտադրական գիգանտներ էին թալանում, այժմ իրենց սրբի տեղ դրած՝ գոռում են, որ հարկերը չե՞ն մուծվում, ու ժողովուրդը հիացած գլխով է անում: Այն նույն մարդիկ, ովքեր իրենց խանգարողներին օգնում էին, որ զենքի հետ անզգույշ վարվելու պատճառով կյանքից հեռանա (մի քանի աղմկոտ դեպքերում հենց այս ձևակերպումն է տրվել, երևի հիշողներ կլինեն), այժմ իրենց ‘’թույն’’ հումանիստների տեղ դրած` բանտարկությունների դեմ են բողոքում, ու ժողովուրդը հիացած գլխով է անում: Մի խոսքով կուսակցություններ փակելուց մինչև ամենացինիկ կեղծիքները իրականացնողները, հիմա հանկարծ արդարության ծարավ են դարձել: Այնպես որ հիշողություն չունեցող ժողովուրդը, երբեք նորմալ պետություն չի ունենա: Այս Ժողովրդի միակ ազգային հուշը եղեռնն է, էլ ի՞նչ եք ուզում:

Ազնավուրի դուստրն իսլամ է ընդունել

News.am գործակալությունը հայտնում է, որ Շարլ Ազնավուրի դուստր Կատի Ազնավուրը` ամուսնանալով մարոկացու հետ, իսլամ է ընդունել:

Աղբյուրը հաստատել է այն տեղեկությունն, որ միաժամանակ, նա նշել է, որ այդպիսի քայլն ոչ այլ ինչ է, քան բարձրագույն հանդուրժողականության եւ այլ կրոնների հանդեպ հարգանքի ցուցաբերում:

Հիշեցնենք, որ ամբողջ աշխարհում հայտնի, հայկական ծագմամբ ֆրանսիացի երգիչ Շարլ Ազնավուրը հանդիսանում է Հայաստանի դեսպանը Շվեյցարիայում եւ ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի բարի կամքի դեսպանը:

Ինչո՞ւ այդպես աղքատացաք

Լիսկայի հարցազրույցը կարդալիս ինձ չէր լքում այն տպավորությունը, որ իրան փոքր ժամանակ գլխի վրա ուժեղ գցել են, ընդ որում, Սյունիքի ամենաբարձր ժայռից, ընդ որում, մի քանի անգամ։

Էս մեր կանանց հետ ճիշտ վերաբերմունքի մեծն մասնագետը, սյունյաց հողերը արենդով պարսկաստանին տվող նժդեհաականը, սրբապիղծ քրիստոնյան մի քանի ֆանտաստիկ մտքեր է արտահայտել, երբ լրագրողը փորձել է պարզել, թե այդ ո՞նց եղավ, որ տենց աղքատացավ ու համաձայն հայտագրի, ընդամենը աշխատավարձով ա ապրում... չէ, դուք պետք ա ինքներդ կարդաք, որ զգաք.

Պարոն Խաչատրյան, սիրտս ճմլվեց, երբ կարդացի ձեր հայտարարագիրը, փաստորեն, մի մեքենա էլ չունեք, ոտքով եք պտտում: Ինչո՞ւ այդպես աղքատացաք, երբ ով վաղ անցյալում էլ հանքեր ունեիք, էլ ինչ ասես՝ ունեիք:

-Բայց խի՞ եմ աղքատ:

Ձեր հայտարարագրում ընդամենը ձեր աշխատավարձն է ֆիքսված՝ 2 մլնի չափով:

-Չի կարող պատահել, կարողա միլիարդ ա՞ գրած:

Ամեն դեպքում, ոչ ավտոմեքենա ունեք, ոչ թանկարժեք գույք…

-Այ խի չունենք այ ցավդ տանեմ, ամեն ինչ էլ ունենք: Կարեւորը հոգին մեծ լինի: Հոգով հարուստ լինես, թե չէ մնացածը ի՞նչ…Ոնց գալիս ա, ըտենց էլ գնում ա, կարեւորը հոգով հարուստ լինես, էտ ա խնդիրը:

Դուք հոգով հարուստ եք, դրա համա՞ր հարկ չեք համարել հայտարարագրել

-Ըհը…

Բայց իրականում շատ բան ունեք չէ՞…

-Հա, բա՞, ինչ չունեմ, ամեն ինչ էլ ունեմ:

Իսկ ինչո՞ւ չեք հայտարարագրել, որ աչքով չտա՞ն:

-Լսի հիմա հաշվետվություն տալու ժամանակ չունեմ, մի օր հանգիստ կգաս Սյունիք, ամեն ինչ էլ կտենաս, ամեն ինչ էլ ցույց կտամ: Կգաս նաեւ կհիանաս Սյունիքի բնությամբ, կտեսնեն օր օրի վերականգնվող մշակութային արժեքները, շենացող շինությունները: Աստված Սյունիքում ամեն թփի տակ աղոթում է սյունեցիների համար, եկեք Աստծո աղոթքը կլսեք:

Ասացիք շատ բաներ ունեք, փաստորեն հարկերից եք խուսափում եւ չեք ֆիքսում ձեր իրական ունեցվածքը:

Բա, ես էդ մա՞րդն եմ, որ որեւիցե մեկից խուսափեմ, ես ոչ մեկից չեմ խուսափում:

Ալարե՞լ եք գրել:

-Դե ժամանակ չի եղել:

Տո ո՞նց չասես էսքանից հետո, որ դու եթե ուղեղի ծալերի սուր պակաս ես զգում ու բթամիտ-ռամիկական ագրեսիայի ու անմակարդակության ավելցուկ, քեզ մեծ հոգին ո՞րտեղից։ Համ էլ, ասում են հոգի ունեն միայն մարդիկ...

Մեկ էլ հատկապես «դզեց» Լիսկայի հայատարարությունը, որ Սյունիքի ամեն թփի տակ Աստված աղոթում է սյունեցիների համար, իսկ մենք՝ նվաստներս չենք լսում թփատակային այդ աղոթքենրը...

Էհ, մի հատ ժամանակի մեքենան ի՞նչ ա, որ չունենք... մի 3 օրով սաղ Հայաստանը տանեինք 37 թիվ, էս տմարդներին 3 օրում սաղին կգյուլլեին, մաքրված հետ կգայինք։

Շահինյան Հովիկը անդամակցել է ՕԵԿ-ին

Շահինյան Հովիկը անդամակցել է ՕԵԿ կուսակցությանը... ցավակցում եմ ողջ հայ ազգին, որ նման քաղաքական վերնախավ ունի, որտեղ աբիժնիկության դրսևորումը արտահայտվում է օպինգպոնգի գնդակի նամն մի կուսակցությունից մյուսը մտնելը... և, բնականաբար, շնորհավորում եմ ՕԵԿ-ին, որովհետև պարզվեց, որ դեռ մարդ կա որ ցանկանում ա անդամակցլե ՕԵԿ-ին

Դատապարտվել է 2 տարվա ազատազրկման

ՀՀ գործող նախագահի եղբայրներից մեկը այլոց բիզնեսում հարկադրանքով փայ մտնելու համար դատապարտվել է 2 տարվա ազատազրկման և մեկ տարում ստացվելիք գումարի չափով տուգանքի: Հը, հայեր, ո՞նց է հնչում՝ ֆանտաստիկ, չէ՞: Որոշ փոփոխություններով (տեղական միջավայրին հարմարեցված) տվյալ դեպքը տեղի է ունեցել Հարավային Կորեայում (ՀԺ): Ոնց չհիշես՝ երբ մենք թատրոն ունեինք…

ՀՅԴ-ն վեր է ածվել շեսծյոռկայի

Ինչպես ասվում է հայտնի ասացվածքում, սա ծիխաղելի կլիներ, եթե այդքան տխուր չլիներ։ Շարքային ու ոչ շարքային դաշնակներին որ խոսցնում ես, միանգամից սկսվում է իրենց 130 -ամյա պատմության, մեծամեծ վաստակների (եղած ու չեղած), գաղափարականության ու այլ բաների գովքը, բայց ինչպես նշել եմ բազմիցս, ՀՅԴ-ի հռետորիկկան մնում է միակ հռետորիկա, իսկ գործնականում ՀՅԴ-ն վեր է ածվել շեսծյոռկայի, ընդ որում վաղուց։

Ասածիս խոսուն ապացույցն էլ թող լինի այն, որ ՀՅԴ անդամ, նախկին նախարար և Ավշարի գինու գործարանի սեփականատեր Արամայիս Գրիգորյանն ու եղբայրը՝ ԱԺ անկախ պատգամավոր Արայիկ Գրիգորյանը, նախօրեին փոխմարզպետի ուղեկցությամբ եղել են մարզի գյուղերում, հանդիպումներ ունեցել գյուղապետարանի աշխատակիցների, դպրոցների կոլեկտիվների և շարքային գյուղացիների հետ և ակտիվորեն քարոզել են քվեարկել Սերժ Սարգսյանի օգտին...

Մի տարբերակով, սա կուսակցական կուրսն է՝ քողարկված քարոզչություն իրականացնել Սերժի օգտին և սա այն դեպքում, որ ՀՅԴ-ն հայտարարել էր, որ ոչ մեկին չի սատարելու։

Մյուս տարբերակը էլի լավ ճէ ՀՅԴ-ի համար. կուսակցության անդամները՝ թքած ունենալով կուսակցության որոշման վրա, զբաղված են ինքնագործունեությամբ, որը հակասում է կուսակցության հայտարարած դիրքորոշմանը։

Չնայած, ինչո՞ւ եմ զարմանում, քաղական դիակներին երկրորդ շունչ կարող է տալ միայն հաճախորդացումը։

ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԸՆՏՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԶԱՎԵՇՏԸ

Փաստորեն ստացվում է այնպես, որ ժողովրդավարության առաջնային հիմքերից մեկը՝ ընտրությունները, Հայաստանում վերածվում են շատ գեղեցիկ բեմադրված թատերական ներկայացման, այնքան գեղեցիկ, որ անգամ այսօր հայկական սերիալների սցենարիստները կնախանձեն այդպիսի բարձր որակին: Սերիալի և ընտրության թեև միակ տարբերությունը Հայաստանում՝ դերասաններն են: Սերիալում խաղում են դերասաններ (որոնցից շատերը մասնագիտությամբ դերասան չեն), ընտրություներում՝ քաղաքական դերասաններ (որոնցից շատերն իրականում քաղաքականությունից կիլոմետրերով հեռու են): Մինչդեռ բովանդակային և սցենարային առումով ոչ մի տարբերություն: Բովանդակությամբ դատարկ ու աղքատ են և հայկական սերիալները և ընտրությունները: Սերիալում սցենարային կարուսելը կատարվում է ամեն օր, ընտրություններում՝ 5 տարին մեկ: Սերիալում ամեն օր են համոզում, որ Ես քեզ սիրում եմ, ընտրություններում 5 տարին մեկ են համոզում, որ Ես ձեզ սիրում և հարգում եմ: Թե սերիալի և թե ընտրության դեպքում փոխանակ վարի ժողովուրդը, հակառակն է՝ վարում են ժողովրդին (ժողովրդավարություն բառի փայլուն երկիմաստություն): 20 տարի շարունակ փորձում ենք տրանսֆորմացվել, արդյունքում թե սերիալում, թե ընտրություններում ստացվում է COPY PASTE՝ բացասական երանգներով: Հեռուն չենք գնում, բացում ենք Նժդեհի մտքերը ու կարդում ենք. "Կուլտուրան, եթե ազգային չէ, կուլտուրա չէ, ինչպես ազգը, եթե կուլտուրական չէ, ազգ չէ: Ամեն վախկոտ կեսնաբանորեն անբարոյական է: Անհայրենիք դարձած մի ժողովրդի համար չկա ավելի բարձր և նվիրական նպատակ, քան իր հայրենիքի` իր հավիտենական սեփականության վերստացումը: Ճիշտ է, չկան անտականք ազգեր, բայց հայ տականքը կմնա անմրցելի: Ուզո՞ւմ ես հաղթահարել ցավդ... Արձանացրու այն, ապա կանգ առ նրա առջև ու ասա. "Այո, բարեկամ, անծանոթ չենք իրար, քանզի առաջ ես ճանաչում էի ուրիշներին, քեզնից ավելի մեծերի: Գոյությունդ քարշ տալու համար մի՛ սողա, մի՛ ստորանա եւ մի՛ ստիր: Ստել` նշանակում է հայհոյել ճշմարիտը, ուրանալ` նշանակում է դադարել մարդ լինելուց ...": Հետևությունները թողնում եմ ձեզ:

ԴԱՍԱԿԱՆ ՈՒ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԸՆՏՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Կուսակցության լիդեր-անդամներ-կողմնակիցներ-համակիրներ՝ դասական տեսակն է: Հայաստանում՝ կուսակցության թագավոր՝ եթե նա ԳՄՓ, կուսակցությունը ևս ԳՄՓ, ապա անդամներ՝ ավելի կոնկրետ 1. արջի ծառայությամբ զբաղվող "էլիտար" դեմքեր, 2. Թաղային հեղինակություններ, 3. Կուսակցության ջահելներ՝ լավ տղեք, 5. շտաբների ղեկավարներ՝ ցուցակների վերահսկողությամբ զբաղվողներ, 6. Շենքերի պատասխանատուներ, 7. Շենքի մուտքերի պատասխանատուներ՝ անձնագրային տվյալներ հավաքողներ և բերանից խոսք քաշողներ: Առանձին խումբ են կազմում պատվիրակված վերլուծաբաններն ու հարցում անցկացնողները՝ Ահարոն Ադիբեկյանի գլխավորությամբ: Վերջինիս գլխավոր գործառույթը ընտրություններից 3 ամիս առաջ ընդդիմադիր թեկնածուի շանսերը բարձր գնահատելն է, իսկ 2 ամիս անց՝ շրջադարձը օգուտ իշխանական թեկնածուի կատարելը: Առանձնահատուկ կարգավիճակ ունեն տաքսու և գազելների վարորդները, որոնց պարտականությունն է կայանել շենքերի դիմաց և էլիտար ծառայություն մատուցել, որպեսզի մարդկանց ոտքերը չցավեն ընտրատեղամաս գնալիս: 

Հիմա ամենահամեղ մասը: Ընտրատեղամասեր՝ "ընդմիջման ժամ", դիտորդների և վստահված անձանց համար բացվում է շռնդալից, ճոխ, տեղը տեղին հայկական հյուրասիրությանը վայել սեղան. կեր, խմի, քեֆ արա: Այդ ընթացքում համապատասխան մարդիկ իրենց գործը գիտեն: Կարգը պահպանող ոստիկանները պետք է պարտադիր լինեն, բայց տվյալ դեպքում հակառակն է՝ կարգն է պահպանում իրենց: Մինչդեռ ոստիկանի հագ ու կապը, տեսքը, դիրքը պետք է լինի այնպիսին, որ իր հետ դուքով խոսեն, կարգն է այդպիսին, իսկ նրանք էլ պարտավոր են դուքով խոսել քաղաքացու հետ: Բայց սա հայկական իրականությունից չէ արդեն: Զբոսնում ենք, արևածաղիկ "չրթում", ու նայում ենք, ինչպես են լավ տղեքը կարգ պահպանում: Մինչդեռ մասնագետներն ասում են ժամանակը ռացիոնալ է պետք օգտագործել: Ասանից երեք խնձոր ընկավ՝ մեկն ասողին, մեկը լսողին, մեկն էլ ականջ դնողին:

Մի անմրցելի հայ տականք

Կարդում եմ ԱՍԱԼԱ-ի Վան գործողության դատավարության ընթացքը ներկայացնող գիրքը: Մի անմրցելի հայ տականք, ընդ որում Թուրիայի հայոց պատրիարքարանի հոգևոր խորհրդի փոխնախագահը... ցեղասպանության մասին թուրքական տեսակետն է արտահայտում: Ամբողջովին հակահայկական դիրքորոշմամբ հանդեպ է գալիս հենց դատավարության ընթացքում…հենց նիստերի դահլիճում...հենց տղեքի աչքի առաջ....խորհուրդ եմ տալիս ինքներդ կարդաք տականքի անմրցելիության աստիճանը պատկերող տողերը: էջ 99-102: